هنگام انتخاب پلاستیکهای ضد حریق، کسب دانشی در مورد این موضوع ضروری است.
در ابتدا، تصمیمگیری در مورد رتبهبندی اشتعالپذیری اساسی است و این انتخاب اغلب ساده است. با این حال، نوع بازدارنده شعله پلاستیک، جنبهای که اغلب نادیده گرفته میشود، به همان اندازه مهم است.
بازدارندههای شعله نقش تعیینکنندهای در افزایش مقاومت در برابر آتش پلاستیکها دارند و به طور مؤثر از گسترش شعله جلوگیری یا آن را کند میکنند. انتخاب بازدارنده شعله مناسب فقط یک مسئله ایمنی نیست؛ بلکه شامل محافظت از محیط زیست و مقرون به صرفه بودن نیز میشود. انواع مختلف بازدارندههای شعله از طریق مکانیسمهای مختلف عمل میکنند.
طبقهبندی بازدارندههای شعله پلاستیکی
به طور کلی، بازدارندههای شعله به دو نوع تقسیم میشوند: هالوژنه و غیر هالوژنه.
درک عناصر هالوژن
ابتدا، بیایید به این بپردازیم که عناصر هالوژن چیستند. هالوژنها عناصر گروه اصلی هفتم جدول تناوبی هستند که شامل فلوئور (F)، کلر (Cl)، برم (Br)، ید (I) و استاتین (At) میشوند.
این عناصر یک ویژگی مشترک دارند: هفت الکترون در پوسته الکترونی بیرونی خود، که آنها را بسیار واکنشپذیر میکند و به راحتی با عناصر دیگر ترکیب میشوند.
هالوژنها معمولاً به صورت یونهای منفی وجود دارند، مانند یون کلر (Cl) در کلرید سدیم (NaCl). آنها در واکنشهای شیمیایی الکتروفیلیسیته و خواص اکسیدکنندگی قوی نشان میدهند. هالوژنها به طور گسترده در طبیعت در اشکال مختلف، از آب شور تا کانیها، وجود دارند و در طیف وسیعی از کاربردها از جمله ضدعفونی، تولید دارو و فرآوری پلاستیک استفاده میشوند. به دلیل واکنشپذیری آنها، هالوژنها نگرانیهای زیستمحیطی و سلامتی ایجاد کردهاند.
توجه به این نکته مهم است که در بازدارندههای شعله، عناصر هالوژن عمدتاً مورد استفاده برم (Br) و کلر (Cl) هستند که برم رایجتر است.
بازدارندههای شعله هالوژنه چیستند؟
بازدارندههای شعله هالوژنه مواد شیمیایی هستند که حاوی عناصر هالوژن (مانند برم [Br] و کلر [Cl]) بوده و برای افزایش مقاومت در برابر آتش مواد استفاده میشوند. در طی احتراق، این بازدارندهها با آزاد کردن رادیکالهای آزاد هالوژن، زنجیره واکنش شیمیایی شعله را مختل میکنند. بازدارندههای شعله هالوژنه عمدتاً شامل دستههای زیر هستند:
بازدارندههای شعله برمدار:
- متداولترین و پرکاربردترین بازدارندههای شعله هالوژنه.
- شامل موادی مانند تترابروموبیسفنول A (TBBPA)، دکابرومودیفنیل اتر (Deca-BDE) و هگزابروموسیکلودودکان (HBCD) میشوند.
- قابل استفاده در انواع پلاستیکها، دستگاههای الکترونیکی، منسوجات و موارد دیگر.
بازدارندههای شعله کلردار:
- شامل پارافینهای کلردار، پلیاتیلن کلردار و سایر موارد.
- این بازدارندهها معمولاً در PVC و سایر پلیمرهای کلردار استفاده میشوند.
بازدارندههای شعله بر پایه برم-کلر:
- ترکیباتی که هر دو عنصر برم و کلر را در خود دارند.
- نمونهها شامل آلکانهای برمدار کلردار، بنزنهای برمدار کلردار و غیره میشوند.
- این بازدارندههای مرکب از اثرات همافزایی برم و کلر برای افزایش بازدارندگی شعله استفاده میکنند.
ترکیب ترکیبات برمدار با افزودنیهای دیگر:
- برای افزایش کارایی و کاهش هزینهها، بازدارندههای شعله برمدار اغلب همراه با مواد همافزا مانند تریاکسید آنتیموان (Sb2O3) استفاده میشوند.
- این ترکیب بازدارندگی شعله کلی ماده را افزایش میدهد.
بازدارندههای شعله غیرهالوژنه چیستند؟
بازدارندههای شعله غیرهالوژنه دستهای از ترکیبات هستند که در ساختار شیمیایی خود فاقد عناصر هالوژن (مانند کلر [Cl] و برم [Br]) هستند. این بازدارندهها عموماً سازگارتر با محیط زیست در نظر گرفته میشوند زیرا در طی احتراق ترکیبات هالوژن آزاد نمیکنند که میتواند برای محیط زیست و سلامت انسان مضر باشد. انواع اصلی بازدارندههای شعله غیرهالوژنه شامل موارد زیر است:
بازدارندههای شعله بر پایه فسفر:
- این بازدارندهها با تشکیل یک لایه کربنی در حین احتراق عمل میکنند و ماده را از اکسیژن جدا کرده و در نتیجه گسترش شعله را مهار میکنند.
- بازدارندههای متداول بر پایه فسفر شامل فسفر قرمز، فسفات آمونیوم و فسفاتها میشوند.
- مناسب برای انواع پلاستیکها، الیاف، پوششها و لاستیکها.
بازدارندههای شعله بر پایه نیتروژن:
- این بازدارندهها معمولاً با آزاد کردن گازهای غیرقابل اشتعال یا تسهیل تشکیل یک لایه کربنی پایدار از طریق واکنشهای شیمیایی عمل میکنند.
- بازدارندههای متداول بر پایه نیتروژن شامل ملامین، رزینهای اوره-فرمالدهید و غیره میشوند.
- اغلب در پلاستیکهای فوم، الیاف و پوششها استفاده میشوند.
بازدارندههای شعله معدنی:
- شامل هیدروکسید آلومینیوم، هیدروکسید منیزیم و غیره، این مواد مقدار قابل توجهی گرما جذب کرده و در هنگام گرم شدن بخار آب آزاد میکنند، در نتیجه دمای ماده را کاهش داده و گسترش شعله را کند میکنند.
- به طور گسترده در پلاستیکها، لاستیکها و پوششها کاربرد دارند.
بازدارندههای شعله آلی غیر هالوژنه:
- این دسته شامل ترکیبات آلی مختلف، مانند گرافیت قابل انبساط و ترکیبات بر پایه اپوکسی میشود.
- آنها در حین احتراق واکنش شیمیایی داده و یک لایه کربنی منبسط شده تشکیل میدهند که بازدارندگی شعله را فراهم میکند.
بازدارندههای شعله بر پایه فناوری نانو:
- با استفاده از فناوری نانو، این بازدارندهها شامل افزودن نانوذرات ریز به مواد برای افزایش مقاومت شعلهوری آنها هستند.
- این نانوذرات میتوانند غیرآلی، مانند نانو-اکسیدها، یا مواد هیبریدی آلی-غیرآلی باشند.
انتخاب بازدارندههای شعله غیرهالوژنه به نوع ماده نیازمند مقاومت در برابر آتش، شرایط فرآوری، الزامات کاربرد محصول نهایی و ملاحظات تأثیرات زیستمحیطی و سلامتی بستگی دارد. با مقررات زیستمحیطی فزاینده سختگیرانه و تقاضای بالاتر بازار برای ایمنی، فناوری بازدارنده شعله غیرهالوژنه به سرعت در حال تکامل است.
مقایسه مزایا و معایب آنها
بازدارندههای شعله هالوژنه و غیرهالوژنه هر کدام نقاط قوت و ضعف خود را در زمینه مقاومت در برابر آتش، تأثیر زیستمحیطی و دامنه کاربرد دارند.
بازدارندههای شعله هالوژنه
- مزایا
- معمولاً کارایی بازدارندگی شعله بالایی ارائه میدهند و به سرعت گسترش شعله را قطع میکنند، به ویژه در محصولات الکترونیکی و الکتریکی.
- آنها مقرونبهصرفه، پایدار، نیازمند سطوح افزودنی کم، سازگار با رزینهای مصنوعی و حفظ خواص فیزیکی و شیمیایی اصلی محصولات هستند.
- معایب
- نگرانیهای اصلی مربوط به محیط زیست و سلامت است. این بازدارندهها ممکن است در حین احتراق گازهای سمی هالوژنه و سایر مواد مضر آزاد کنند، باعث آلودگی محیط زیست شده و به مرور زمان بر سلامت انسان تأثیر بگذارند. از این رو، استفاده از آنها در بسیاری از کشورها و مناطق محدود یا ممنوع شده است.
بازدارندههای شعله غیر هالوژنه
- مزایا
- دوستدار محیط زیست. آنها در هنگام سوختن گازهای سمی هالوژنه تولید نمیکنند و آنها را به انتخابی ایمنتر و پایدارتر تبدیل میکنند. بازدارندههای غیرهالوژنه، مانند انواع بر پایه فسفر و نیتروژن، اغلب در کاربردهایی با الزامات محیط زیستی بالاتر استفاده میشوند.
- معایب
- کارایی بازدارندگی شعله آنها ممکن است به اندازه بازدارندههای هالوژنه بالا نباشد و میتوانند هزینهبرتر باشند.
بنابراین، هنگام انتخاب یک بازدارنده شعله، لازم است عواملی مانند اثربخشی مقاومت در برابر آتش، تأثیر زیستمحیطی و هزینه را به طور جامع در نظر گرفته تا مناسبترین راهحل یافت شود.
راهنمای انتخاب نایلون بازدارنده شعله مناسب
اخیراً، هنگام خرید نایلون بازدارنده شعله، متوجه شدیم که تأمینکنندگان عموماً سه گزینه اصلی ارائه میدهند: نایلون بازدارنده شعله هالوژنه (معمولاً برمدار)، نایلون بازدارنده شعله غیر هالوژنه و نایلون بازدارنده شعله فسفر قرمز. در میان اینها، نایلونهای بازدارنده شعله هالوژنه و غیر هالوژنه بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند، در حالی که نایلون بازدارنده شعله فسفر قرمز نسبتاً کمتر رایج است.
رنگهای مختلف این مواد
اولاً، این انواع مختلف نایلون ضد حریق از طریق رنگهایشان قابل تشخیص هستند. نایلون ضد حریق هالوژنه به رنگ زرد روشن ظاهر میشود، در حالی که نایلون ضد حریق غیرهالوژنه بیشتر به سمت سفید متمایل است، شبیه نایلون با رنگدانه سفید اضافه شده. علاوه بر این، هر دو این نوع میتوانند به رنگ سیاه یا سایر رنگهای تیره فرآوری شوند. از سوی دیگر، نایلون ضد حریق فسفر قرمز عمدتاً در رنگهای سیاه و قهوهای موجود است.
ویژگیهای سوختن
روش دیگر برای شناسایی این مواد، سوزاندن ملایم آنها با فندک است. نایلون ضد حریق هالوژنه در هنگام سوختن دود سیاه و بوی تحریککننده قوی تولید میکند، در حالی که نایلون ضد حریق غیرهالوژنه دود سفید کمتری منتشر کرده و بوی کمشدتتری دارد.
جزئیات بیشتر نیازمند تلاش اضافی است و ممکن است همیشه ضروری نباشد.
کسب درک عمیقتر از اجزای خاص بازدارندههای شعله ممکن است نیازمند تلاش اضافی باشد. اکثر تولیدکنندگان ممکن است به راحتی اطلاعات دقیق ارائه ندهند، زیرا در واقع تنها چند نوع بازدارنده شعله در بازار وجود دارد، اما برای سهولت به خاطر سپردن و انتخاب به این سه دسته ساده شدهاند. این بازدارندههای شعله معمولاً به صورت دانهای ساخته میشوند، شبیه ظاهر گرانولهای پلاستیکی معمولی.
در خلاصه، هنگام انتخاب نایلون ضد حریق، در نظر گرفتن رنگ، ویژگیهای سوختن و سناریوهای کاربرد آن حیاتی است. این نه تنها به عملکرد محصول مربوط میشود، بلکه به ایمنی در فرآوری و استفاده بعدی نیز مربوط است. بنابراین، روشن کردن نیازها و ارتباط کامل با تأمینکنندگان برای انتخاب مناسبترین نوع نایلون ضد حریق برای پروژه شما ضروری است.
